اهداف موزه
در سه حوزه آرشیوداری، موزه‌داری و آرشیوداری دیداری و شنیداری هدف اصلی تسهیل دسترسی عموم به اطلاعات مواد یا چیزهایی نگهداری شده است. اما تک نسخه‌ای بودن بسیاری از بشرساخته‌ها یا مواد موزه‌ای، بسیاری از مواد دیداری شنیداری و نیز احتمال محرمانه بودن آنها و نیز محرمانگی‌شماری از مواد آرشیوی موجب می‌شود که دسترس‌پذیری در این سه نهاد با احتیاط و توجه خاص و تحت شرایط خاص صورت گیرد و در صورت بیم داشتن از نابودی یا آسیب‌دیدن یک ماده، شیء یا پیشینه اصلی از دسترسی یا نمایش آن جلوگیری شود.
دسترسی در موزه غالباً به شکل برگزاری نمایشگاه‌ها در محیط‌های کنترل شده و غالباً با هداف آموزشی است .
انگیزه ایجاد موزه همان اشتیاق به گردآوری است، که ریشه شگرف در طبیعت انسان دارد. همه تمدن‌ها از ابتدایی‌ترین تا پیشرفته‌ترین آنها در تمایل به انباشتن اشیاء زیبا، گران‌بها، کمیاب یا صرفاً عجیب و غریب اشتراک داشته‌اند. فرقه‌های مذهبی، فرمانروایان و ثروتمندان به گردآوری نخستین مـجـمـوعه‌ها دست زده‌اند که به روی همگان یا برخی از افراد جامعه گشوده می‌شود. تمدن‌های ابتدایی آفریقا و یا اقیانوسیه در مرحله‌ای از تکامل قرار دارند که با عصر نوسنگی یا عصر مفرغ در اروپا قابل قیاس است .
در حال حاضر موزه مؤسسه‌ای است که به گردآوری، مطالعه و محفوظ داشتن اشیاء نمایانگر طبیعت و بشر می‌پردازد تا آنها را جهت آگاهی، آموزش و لذت پیش چشم همگان بگسترد .
نخستین و مهم‌ترین هدف از نمایش آثار در موزه‌ها ایجاد ارتباط میان بازدید کننده و آثار است که الگوها و جلوه‌های ویژه خود را دارد و مخاطب‌شناسی نیز محور مهمی در تعیین این الگو به‌شمار می‌رود. موزه وسیله نمایش اشیاء است، نه اشیاء وسیله نمایش موزه و همین‌طور باید خاطرنشان کرد که موزه تأثیر فرهنگی و هنری و ایجاد رابطه بصری از طریق برخورد مستقیم و غیرمستقیم با شیء فراهم می‌آورد.
آن‌چه مسلم است موزه تنها وسیلة ارتباط عینی نیست، بلکه هدف اساسی آن القاء تأثیر فرهنگی و هنری و ایجاد رابطه بصری از طریق برخورد مستقیم با اشیای دو بعدی به صورت رویارویی یک جهت و یا با اشیای سه بعدی از راه برخورد چند جهت است.موزه‌ها به عنوان یکی از نهادهای مهم فرهنگی علاوه بر جنبه‌های تفریحی و کسب لذت، دارای نقش اطلاع‌رسانی و یادگیری نیز می‌باشند. برای همین منظور انواع مختلفی از موزه‌های مثل موزه‌های تاریخ طبیعی، موزه‌های صنعتی، موزه‌های هنری و... ایجاد شده‌اند. هرچند که بیشتر اشیاء موجود در آنها مصنوعات دست بشر است. ولی اگر بخواهند به کارکردهای آموزشی و یادگیری خود نیز اهمیت داده و به آن بپردازند، لازم است پیوندهای مستحکمی با کتابخانه‌ها و آرشیوها نیز برقرار نمایند. برای نمونه آنها میتوانند از روش‌های فهرست‌نویسی معمول در کتابخانه برای محصولات خود استفاده کنند و اطلاعات آنها را از طریق وبگاه‌های خود در اختیار عموم قرار دهند تا افراد بتوانند برای مراجعه به موزه‌ای خاص از بین چندین موزه دست به انتخاب بزنند.
منابع:
پاشائی‌زاد، حسین، تأثیر فناوری‌های نوین بر همگرائی میان نهادهای میراث فرهنگی (کتابخانه‌ها، آرشیوها و موزه‌ها)، تهران: فصلنامۀ گنجینة اسناد، سال نوزدهم، دفتر سوم، پائیز ۱۳۸۸- ص۸۷ تا ۹۶.
میرزایی،کرم، پایان نامه کارشناسی: بررسی و مقایسه مخازن موزه‌های ایران با معیارهای بین‌المللی با تکیه بر مخزن موزه فرش ایران، مرکزآموزش عالی میراث فرهنگی ،۱۳۸۲
-کرباسی، کلود، موزه از دائره المعارف بریتانیکا، مجلۀ موزه‌ها، شماره ۴-۳، ۱۳۶۰، ص ۷.
موزه های مجازی
بیشتر آثار و اشیایی که در موزه ها نگه داری می شود در نوع خود منحصر به فرد هستند و دسترسی به آنها به سادگی امکان پذیر نیست. بسیاری از موزه ها در سراسر دنیا دریافته اند که در دسترس قرار دادن اطلاعات کلیه مجموعه آثارشان به مراجعه کنندگان عملی نیست و همین مسئله، نارضایتی بسیاری از محققان و پژوهشگران آثار و اشیاء تاریخی را به همراه آورده است. بنابر این به منظور دسترسی جامع و آسان به مجموع موزه ها ضروری است سیستمی به کار گرفته شود که ضمن داشتن قابلیت ذخیره سازی و نمایش اطلاعات تصویری و نوشتاری، امکان دسترسی سریع و مناسب به محتوای مجموعه آثار و اشیاء موزه ها را مهیا کند، هزینه های محافظت نگه داری از این مواد را کاهش دهد و مهمتر از همه امکان تبادل متقابل اطلاعات را از طریق شبکه های ارتباطی به وجود آورد . سیستم چند رسانه ای به عنوان دستاورد نوین فناوری رایانه در عصر حاضر مناسبترین بستر برای ذخیره سازی، نمایش و اشاعه ی اطلاعات مجموعه موزه ها در قالب دیجیتال به شمار می آید و در واقع می توانند همان خدماتی را ارائه کنند که موزه های امروزی در بر دارند. در این وادی دو مفهوم موزه های مجازی و موزه های سنتی در برابر یکدیگر قابل بررسی هستند. موزه های مجازی در واقع خدماتی هستند که بیشتر در فضای اطلاعاتی وجود دارند تا فضای فیزیکی ( ساختمان و بنای موزه ) . این نوع خدمات مبتنی بر تبادل متقابل اطلاعات ( متن ، عکس، فیلم، انیمشن و ..) آثار، اشیا، و اسناد تاریخی موجود در موزه ها از طریق بزرگراههای اطلاعاتی میان استفاده کنندگان و موزه ها در هر زمان و مکان است در نقطه ی مقابل موزه های مجازی ، موزه های سنتی قرار دارد که وابستگی شدیدی به شرایط زمانی و مکانی، قوانین و مقررات ( اغلب محدود کننده) و وسعت فضای نمایش آثار و اشیاء به مراجعه کنندگان دارند و حضور فیزیکی مراجعه کنندگان به موزه موضوعی اجتناب ناپذیر تلقی می شود. امروزه در دنیا می توان از نسل جدید موزه های مجازی یاد کرد که طراحی سه بعدی موزه ها و اشیاء داخل آن مانند بازیهای رایانه ای از این جمله است. موزه های مجازی امروزه امکان حرکت بازدید کننده در داخل موزه با استفاده از سیستم رایانه خود را میدهند، در حالی که مخاطب نیز میتواند اشیاء داخل موزه را از جهات مختلف و زوم بر اشیا شاخص با وضوح بالا ببیند.استفاده از عینک های آناگلیف برای ملموس تر شدن موزه های سه بعدی از دیگر امکانات نسل جدید موزه هاست که از این جمله میتوان به موزه مجازی امریکا به نام اسمیت سونیان اشاره کرد که به شیوه سه بعدی طراحی شده است. در اینجا با به کار گیری فناوری های اطلاع رسانی، جامعه ی بیشتری از استفاده کنندگان و محققان میتوانند بدون حضور فیزیکی در موزه ها به محتوای مجموعه های تاریخی و فرهنگی ملل مختلف دسترسی پیدا کنند